Llongwyr Abertawe: yn Hen ac yn Ifanc o Bedwar Ban Byd
Efallai yr hoffech chi hefyd
Carreg fedd Paul August[e] yn Mochdrum, Yr Alban. Roedd yn byw yng Nghwmbwrla ac yn briod â Catherine August (Sweeney cyn priodi). Derbyniodd ei wraig ei Fedal Llynges Fasnachol a’i Fedal Rhyfel Prydain ym 1922. Ffynhonnell: Mike Morley, Scottish War Graves Project.
Paul Auguste, 68 oed, oedd y llongwr hynaf o Abertawe i gael ei ladd yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Yn gogydd llong a stiward o Martinique, fe foddodd pan suddwyd y MAIN gan yr UC 75 ar 9 Hydref 1917. Roedd yn gweithio ar longau Prydeinig ers y 1880au. Ffynhonnell: British Merchant Seaman Cards, 1918-1921, TNA/BT350.
James Richard Simmonds, 14 oed, oedd y llongwr ifancaf o Abertawe i gael ei ladd yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Roedd yn gweithio fel bachgen dec ar y TANGISTAN, ac ar ei fordaith gyntaf, pan suddwyd y llong gan dorpido ym 1915. Roedd wedi symud i Abertawe gyda’i rieni yn 10 oed. Ffynhonnell: British Merchant Seaman Cards, 1918-1921, TNA/BT350.
Ar ôl i’r llong gael ei suddo, cysylltodd perchnogion y TANGISTAN â mam James Simmonds i gydymdeimlo. Rhoddwyd ei Fedal Llynges Fasnachol a’i Fedal Rhyfel Prydain i’w dad ym 1922. Ffynhonnell: Papurau Newydd Cymru Arlein.
Cafodd tua 150 o longwyr a anwyd yn Abertawe neu a oedd yn byw yno eu lladd yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Nid oedd y cyfyngiadau ar oedran ar gyfer gwasanaethu yn y lluoedd arfog yn berthnasol i’r Llynges Fasnachol ac, yn wahanol i’r lluoedd arfog, pan suddwyd llong byddai cyflogau’r criw yn cael eu hatal ar yr un diwrnod. Roedd llawer o longwyr masnach o dan 18 oed neu dros 38 oed. Yn ogystal, roedd traean o’r dynion wedi’u geni y tu allan i’r DU. Ar y TANGISTAN roedd 13 o longwyr o Brydain, 20 o India, 1 o’r Ffindir a 2 o Norwy.
Awgrymwyd y deyrnged hon gan Phil Treseder. Ar y cyd ag Amgueddfa Abertawe.