Efallai yr hoffech chi hefyd
Yr UB 98 ym Mhorthmadog. Ffynhonnell: Martin Pritchard: Past Times in Porthmadog & Tremadog – Y dyddiau gynt ym Mhorthmadog a Thremadog; 2016.
Cofeb ryfel Llanfrothen gyda’i garlantau o nytiau efydd o’r U 98. Ffynhonnell: Amgueddfa’r Môr Porthmadog.
John R. Williams, Capten y ‘Lucky LOMPOC’. Aeth i’r môr gyntaf yn hogyn 13 oed ar sgwner ei dad, y MESSENGER. Ym 1916, penodwyd Williams yn gapten y tancer LOMPOC. Ffynhonnell: Amgueddfa’r Môr Porthmadog.
Wrth hwylio ym Môr y Gogledd, cafodd y LOMPOC ei tharo gan dorpido a’i difrodi ddwywaith, y tro cyntaf gan yr UB 34 ar 21 Ebrill 1918 a’r ail dro gan yr UB 77 ar 28 Awst 1918. Ffynhonnell: Amgueddfa’r Môr Porthmadog.
Ar y ddau achlysur, daeth Capten Williams â’r llong yn ddiogel i borthladd. Cafodd Tystysgrif Cymeradwyaeth ei dyfarnu iddo am hyn. Ffynhonnell: Amgueddfa’r Môr Porthmadog.
Ar ddiwedd y rhyfel, cafodd holl longau tanfor yr Almaen, rhyw 200 ohonynt, ei hildio. Gorffennodd yr UB 98 ei hoes ym Mhorthmadog a chafodd y cyhoedd fynd ar ei bwrdd am dâl bach. Cafodd y llong danfor ei sgrapio ym 1922, ond mae rhai darnau ohoni i’w gweld hyd heddiw. Cafodd Clough Williams-Ellis, pensaer Portmeirion, nytiau efydd i wneud garlantau addurnol ar gyfer cofeb ryfel Llanfrothen. Defnyddiwyd llenni o fetel wrth wneud twnnel ar Reilffordd Ffestiniog a rhannau o falfiau wrth adeiladu cynlluniau trydan-dŵr bach yn yr ardal.
Awgrymwyd y deyrnged hon gan Robert Cadwalader. Ar y cyd ag Amgueddfa’r Môr Porthmadog.